Veel mensen hebben na het wakker worden behoefte aan een goede kop koffie. Ook op andere momenten, op het werk of na het eten, vinden veel mensen een kopje koffie een goede manier op zichzelf een beetje op te peppen. In koffie, maar ook energiedranken en cola, zit namelijk cafeïne die ervoor zorgt dat je je wakker en fit voelt.
Effecten van cafeïne
Cafeïne, coffeïne of theïne zijn stoffen die onder andere voorkomen in koffie en behoren tot dezelfde groep stoffen als nicotine en cocaïne. Het is een opwekkende stof, maar heeft eigenlijk op nog veel meer fronten zijn uitwerking. Zo heeft cafeïne bijvoorbeeld ook invloed op de stofwisseling en vind je het vaak terug in vetverbranders. Daarnaast stimuleert het ons zenuwstelsel, onze hartslag en ademhaling. Uit onderzoek is ook gebleken dat het je alerter maakt en het daardoor zelfs de kans op een ongeluk tijdens het autorijden vermindert. Ook ons kortetermijngeheugen heeft baat bij de werking cafeïne want het maakt het namelijk makkelijker om dingen te onthouden. Cafeïne zou daarnaast een beschermende werking bieden tegen vergeetachtigheid. Het meest bekend staat cafeïne echter om zijn oppeppende effect.
Cafeïne en slaap
Goed, hoe zit dat nou met het drinken van bijvoorbeeld koffie en de invloed ervan op je slaap? Allereerst moet gezegd worden dat de ene persoon de andere niet is. Sommige mensen slapen uitstekend na het drinken van koffie voor het slapen gaan, anderen juist niet. Dat deze reactie van persoon tot persoon verschilt komt door de verschillen tussen mensen in afbraaksnelheid van cafeïne, gevoeligheid voor cafeïne en gewenning. Zo valt na het drinken van koffie iemand die dagelijks koffie drinkt makkelijker in slaap dan iemand die maar af en toe koffie drinkt. Hoe vaker en meer je koffie drinkt, hoe meer je ervan zult moeten drinken om hetzelfde effect te bereiken. Je kunt zelfs verslaafd raken aan cafeïne waardoor je last krijgt van ontwenningsverschijnselen wanneer je er niet genoeg van binnenkrijgt.
Onderzoek naar cafeïne
Er is aardig wat onderzoek gedaan naar het effect van koffie vlak voor het slapen. Bij een dosis van 4 mg cafeïne per kg lichaamsgewicht (3 koppen bij 65 kg lichaamsgewicht), 20 minuten voor het slapen gaan, heb je twee keer zoveel tijd nodig om in slaap te vallen. En ook hierbij gold: hoe meer koppen koffie voor het slapen gaan, hoe langer het je gaat kosten om in slaap te vallen. Over het algemeen geldt dat wanneer je 6 tot 7 koppen koffie hebt gedronken, verdeeld over een hele dag, het inslapen niet wordt beïnvloed. Hoewel het dus sterk afhangt van persoon tot persoon en een eenduidige rekensom lang niet voor iedereen opgaat, kun je zeggen dat cafeine een halfwaardetijd heeft van 4,9 uur. Dit klinkt wat ingewikkeld, maar het wil simpelweg zeggen dat wanneer je je dag om 8.00 uur begint met acht koppen koffen, je zo’n 5 uur later rond 13.00 uur nog steeds zo’n vier koppen koffie aan cafeine in je bloed hebt, nog eens 5 uur later nog 2 koppen en bij het slapengaan ongeveer 1 kopje of zelfs minder. Bij rokers gaat het afbreken sneller. Bij zwangere vrouwen daarentegen, duurt het weer langer.