Je hoort het steeds vaker. Vrouwen proberen om op latere leeftijd nog een kind te krijgen. Dit kan echter best nog wel wat risico’s met zich meebrengen en zwanger raken gaat bovendien op oudere leeftijd een stuk lastiger.
Zwanger worden
Een vrouw is vruchtbaar vanaf het moment dat ze voor het eerst menstrueert aan het begin van haar puberteit.
Tijdens de overgang zal ze voor het laatst menstrueren en haar vruchtbaarheid verliezen.
Vruchtbaar zijn betekent dat een vrouw zwanger kan worden.
Een vrouw wordt geboren met duizenden eicellen in allebei haar eierstokken. Enkele honderden van deze eicellen komen gedurende haar leven maar tot rijping.
De eicellen van een vrouw komen al deels tot rijping tijdens de periode dat de vrouw nog een foetus is. Pas vanaf de puberteit rijpt er elke maand een eicel volledig.
Een rijpe eicel wordt tijdens de eisprong uitgestoten door de eierstok. Vanaf dat moment wordt de eicel in 24 uur van de eierstok via de eileider naar de baarmoeder getransporteerd. Als er gedurende deze tijd een zaadcel aanwezig is in de eileider kan er bevruchting plaatsvinden.
De bevruchte eicel (zygote) zal zich, wanneer alles goed gaat, nestelen in de baarmoederwand en kan daar verder uitgroeien tot een baby. Bij een jonge vrouw (25 jaar)is de kans dat zij zwanger raakt 4 keer zo groot als bij een oudere vrouw (35 jaar).
Een gezonde jonge vrouw heeft iedere maand 20 procent kans om zwanger te worden.
Wanneer de eicel niet wordt bevrucht wordt zij door het lichaam uitgestoten tijdens de menstruatie.
Eicellen
Je kunt je waarschijnlijk voorstellen dat de eicellen van een vrouw steeds ouder worden. Ook is het zo dat de voorraad eicellen blijft slinken, omdat ook onrijpe eicellen uit het lichaam verdwijnen.
Als een vrouw dus 35 jaar oud is, hebben haar eicellen zich 35 jaar in een soort van ‘halfrijpe-toestand’ bevonden. Zo’n eicel kan op allerlei wijzen beschadigd zijn geraakt.
Een gezonde nog onrijpe eicel bevat 46 chromosomen. Chromosomen zijn een soort pakketjes waarin ons erfelijkheidsmateriaal opgeslagen is. Ieder mens is opgebouwd uit combinaties van 46 chromosomen. Deze chromosomen bepalen de kleur van je haar, de kleur van je ogen, alles wat kenmerkend aan jou is.
In totaal heb je 23 van de chromosomen meegekregen van je vader uit de zaadcel en 23 chromosomen van je moeder uit de eicel. De volledige rijping van de eicel houdt dus in dat de eicel zich deelt (de reductiedeling) en nog maar uit 23 chromosomen bestaat.
Maar de structuur van een oudere eicel is helaas veel minder regelmatig dan van een jonge eicel en daarom is de kans groter dat een eicel bij de deling meer of minder dan 23 chromosomen bevat. Dit heeft hele nadelige gevolgen voor de foetus. De eicel heeft moeite om zich goed te versmelten met de zaadcel en hierdoor kunnen de chromosomen van de zaadcel en de eicel niet goed paren met elkaar vormen. Elk chromosoom heeft namelijk een nummer en bindt zich aan een chromosoom met hetzelfde nummer. Wanneer deze binding niet goed plaatsvindt kan er een chromosoomafwijking ontstaan. Een zygote bestaat dan niet meer uit 46, maar uit meer of minder chromosomen.
Gevolgen en Risico’s
De meeste chromosoomafwijkingen bij een zygote resulteren in een miskraam, omdat de chromosoomafwijking zoveel of zulke erge aangeboren afwijkingen veroorzaakt dat het kindje niet meer levensvatbaar is. Je spreekt van een miskraam wanneer er een spontane abortus optreedt tijdens de eerste 16 weken van de zwangerschap.
Sommige chromosoomafwijkingen kunnen wel leiden tot de geboorte van een levend kind, maar deze baby zal geboren worden met afwijkingen of een verstandelijke handicap. Een voorbeeld hiervan is het Down Syndroom. Dit wordt veroorzaakt doordat er aan chromosoom nummer 23 een chromosoom te veel kleeft.
Een oudere vrouw kan dus nog wel zwanger worden, maar doordat het aantal eicellen ontzettend is afgenomen en de kwaliteit van de eicellen is verminderd is het lastig om zwanger te raken en zijn de risico’s verhoogd. Gelukkig zijn er nog medische technieken zoals IVF (In Vitro Fertilisatie) die ervoor kunnen zorgen dat de kans op zwangerschap wordt vergroot.